به قلم عبدالحسین زرین کوب
فرستنده :حامد شادفر
آیین خاندان هخامنشی ممکن نیست با عقاید طبقات عامه طوایف پارسی مغایرت داشته باشد. پیداست که در این ادوار هنوز آیین زرتشت در بین پارسی ها نفوذی ندارد واینکه نام زرتشت هم در روایات هرودوت در ضمن اخبار مادی ها و هخامنشی ها نمی آید هر چند به هیچ وجه این نکته را که زرتشت در این دوره و حتی قبل از آن نیز در نزد این طوایف شناخته بوده است نفی نمی کند اما با توجه به اینکه در کتیبه های این عهد هم ذکری از نام زرتشت نیست این همه را شاید بتوان قرائنی تلقی کرد حاکی از آن که آیین زرتشت را در دوره هخامنشی باید از جرگه عقاید دینی رایج در ماد و پارس خارج شمرد و آن را به طوایف و اقوام شرقی قلمرو امپراطوری هخامنشی منسوب کرد که بعدها و حداکثر در دوره سلوکی ها از نواحی شرقی به بلاد ماد یا پارس آمده باشد یا لا اقل فقط در این ادوار به صورت دیانت بعضی طوایف این نواحی اهمیت و رواج یافته باشد.
در این صورت سنت های زرتشتی که می گوید: اسکندر در این نواحی کتاب اوستا را که بر هزاران پوست گاو نوشته شده بود از بین برد مأخوذ از روایات مجعولی باشد که بعدها با گرایش پارسی ها و مغان به این آیین و برای اثبات قدمت و سابقه این گرایش به وجود آمده است.
منبع:
تاریخ مردم ایران، ج 1، عبدالحسین زرین کوب، انتشارات امیرکبیر، ص 195
تاریخ مردم ایران، ج 1، ص 195